Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Θεσσαλονίκης: Ξεναγήσεις του Ομίλου για την UNESCO Νέων Θεσσαλονίκης, Μάρτιος 2015. Επισκόπηση.

γράφει η Μαρία Αθανασίου*

Ο Όμιλος για την UNESCO Νέων Θεσσαλονίκης, κατά τη διάρκεια του Μαρτίου 2015, οργάνωσε δύο ξεναγήσεις στην πολιτιστική κληρονομιά της πόλης.

Στο πλαίσιο της γνωριμίας με τα μνημεία της Θεσσαλονίκης, που έχουν ενταχθεί στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, οι εθελοντές του Ομίλου μας έχουν αναλάβει την παρουσίασή τους. Ο Κατάλογος αυτός αποτελεί μέρος της Διεθνούς Σύμβασης για την προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς[1], που υπεγράφη το 1972 από τη Γενική Συνδιάσκεψη της UNESCO και έχει ως στόχο την ανάδειξη της σημασίας των μνημείων που συμπεριλαμβάνει. Η αναγνώριση της μοναδικότητας τους σε συνάρτηση με την ενεργοποίηση της διεθνούς κοινότητας για τη θωράκισή τους προς γνώση και τέρψη των επερχόμενων γενεών αποτελεί κομβικό σημείο αναφοράς, καθώς έτσι διασφαλίζεται ο γόνιμος διάλογος με το παρελθόν και τίθενται τα θεμέλια ενός πνευματικά προσοδοφόρου μέλλοντος.

Η Θεσσαλονίκη έχει την τιμή να συμπεριλαμβάνει μνημεία της στον εν λόγω Κατάλογο με την εγγραφή που έγινε το 1988 και αφορά τα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά μνημεία της. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για τα μωσαϊκά της Ροτόντας, του Αγίου Δημητρίου και του Οσίου Δαυίδ, την Αχειροποίητο, την Αγία Σοφία, τον Άγιο Παντελεήμονα, τους Αγίους Αποστόλους, τον Άγιο Νικόλαο τον Ορφανό, την Αγία Αικατερίνη, την Παναγία των Χαλκέων, το μοναστήρι της Λατόμου, την εκκλησία του Σωτήρος, τον Προφήτη Ηλία, τα βυζαντινά λουτρά και τα τείχη της πόλης.

Με αφορμή, λοιπόν, την ανάδειξη αυτών των μνημείων, οι Ομάδες του Πολιτισμού και των Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ομίλου για την UNESCO Νέων Θεσσαλονίκης οργάνωσαν την Κυριακή 8 Μαρτίου 2015 την πρώτη ξενάγηση στην πολιτιστική κληρονομιά της πόλης. Η δράση αυτή ξεκίνησε το πρωί της Κυριακής από το Λευκό Πύργο, ως μέρος των τειχών της πόλης, όπου έγινε η παρουσίαση του μνημείου από τη Σοφία Ιορδανίδου και ακολούθησε μια γενική περιήγηση στην πολιτιστική κληρονομιά της Θεσσαλονίκης, μέσω της πολιτιστικής γραμμής 50 του Ο.Α.Σ.Θ. Στη συνέχεια η Καλλιρρόη Πολυμενίδου μας ξενάγησε στη Ροτόντα, ενώ η Άννα-Μαρία Παπαδοπούλου και η Σωτηρία Μπόμπολα παρουσίασαν την εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα. Η σύντομη αυτή πρώτη περιήγηση έκλεισε με την Εκκλησία του Σωτήρος, την οποία είχε αναλάβει και μας παρουσίασε η Αναστασία Παπαγεράκη.

Αντίστοιχα, την Κυριακή 29 Μαρτίου 2015, οι Ομάδες του Πολιτισμού και των Ανθρωπιστικών Επιστημών του Ομίλου για την UNESCO Νέων Θεσσαλονίκης οργάνωσαν τη δεύτερη ξενάγηση στην πολιτιστική κληρονομιά της πόλης, ως συνέχεια της πρώτης. Η δεύτερη αυτή δράση ξεκίνησε το πρωί της Κυριακής από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, την οποία μας παρουσίασε η Αλίνα Μουλιουκόβα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παρουσίαση έγινε στα ελληνικά, πράγμα που μας τιμά ιδιαίτερα. Στη συνέχεια, η Καλλιρρόη Πολυμενίδου μας ξενάγησε στην εκκλησία της Παναγίας των Χαλκέων και η δεύτερη αυτή περιήγηση έκλεισε με την εκκλησία της Αγίας Σοφίας, που είχε αναλάβει και μας παρουσίασε η Φαίη Γούναρη.

Οφείλουμε να τονίσουμε ότι οι παρουσιάσεις, που γίνονται από τους εθελοντές του Ομίλου μας, εστιάζουν στα στοιχεία της ιστορίας, της αρχιτεκτονικής, των τοιχογραφικών και καλλιτεχνικών λεπτομερειών του κάθε μνημείου, καθώς και στα κριτήρια με τα οποία συμπεριλήφθηκαν στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, όπως ορίζει η Διεθνής Σύμβαση. Πρόκειται για μία εξαιρετικής σημασίας πρωτοβουλία, η οποία επιδιώκει την προώθηση των ιδανικών και των ενεργειών της UNESCO, καθώς και την πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση του κοινού απέναντι στα μνημεία που χαίρουν τη διεθνή αναγνώριση. Φυσικά, οι ξεναγήσεις θα έχουν συνέχεια τους επόμενους μήνες και η πρόσκληση είναι ανοιχτή στο ευρύ κοινό που θα ήθελε να παρακολουθήσει και να συμμετάσχει σε μία τέτοιου είδους δράση.